معلول یا مظلوم ، واقعیت کدام است؟
مدت هاست که رسانه های دیداری و نوشتاری به مناسبت روز معلول و یا روز جانباز خلاقیت ها ، توانایی ها ، اقدامات و یا پشتکار فوق العاده ای از این گروه ها نشان می دهند به نحوی که اکثر افراد عادی و سالم جامعه انگشت به دهان و حیرت زده می شوند!.
شاید بتوان گفت که این رسانه ها در نمایش این توانایی ها اغراق هم نکرده اند و حقیقت هم همین است اما باید بدانیم که این حقیقت انکارناپذیر و این نبوغ شگفت انگیز تنها در بخش کوچکی از جامعه بزرگ معلولین دیده می شود و اکثر این جامعه "صادق و بی گناه" از نوع عادی هستند و نه تنها خلاقیتی ندارند بلکه نیازمند خلاقیت دیگران هستند.
معلولان جسمی و ذهنی که کمابیش دور و بر ما هستند و در سکوت مظلومانه خود به سر می برند و حتی در اکثر مواقع توان طلب ابتدایی ترین نیازهای خود را هم ندارند.
معلول که بر حسب وضعیت خود معلول است و بر حسب جبر اطرافیان مظلوم!
و این مظلومیت آنچنان "سایلنت" و ساکت است که حتی گاهی صدای آن به اقارب و خویشان درجه یک هم نمی رسد.
چه معلولانی که برای یک لیوان آب دقیقه ها و ساعت ها منتظر ماندند و چه بی دست و پاهایی که برای یک سرویس بهداشتی به مرز انفجار رسیده اند!
معلولان فقط همان عده قلیل نیستند که در رسانه ها می دوند ، وزنه بلند می کنند ، مسابقه می دهند و رانندگی می کنند.
معلولان فقط آنها نیستند که در پارا المپیک ها پرچم کشور خود را بالا می برند
معلولان فقط آنها نیستند که با پای خود بهترین خطاطی را می کنند و بهترین نقاشی را می کشند!
معلولان آنهایی هستند که اگر لباسشان چرکی باشد ما در تاکسی سعی می کنیم چنان به درب ماشین بچسبیم تا لباس مندرس آنها به ما مالیده نشود.
معلولان آنهایی هستند که دوست دارند دستان خود را شسته و با اشتها غذا بخورند اما دریغ از یک روشویی متناسب با وضعیت آنها!
چه اشکالی دارد که روشویی ادارات و اماکن عمومی ما طوری طراحی شود که " این انسان ها" هم بتوانند از آنها استفاده کنند
معلولان کسانی هستند که دیگر از لباس های دست دوز و بدریخت خسته شدند و دوست دارند مثل دیگران به بازار بروند و لباس سایز خود را انتخاب کنند.
دوست دارند با فروشنده چانه بزنند ، کارت بکشند و با کیف دستی پر از لباس های رنگانگ از مغازه خارج شوند.
چه اشکالی دارد بازار شهرهای ما طوری طراحی شوند که " این انسان ها" هم بتوانند مثل ما به بازار بروند!.
معلولان کسانی هستند که دوست دارند برای انجام کارهای اداری خود به ادارات بروند چه اشکالی دارد که اگر آنها را در راهرو ثبت احوال یا جهاد کشاورزی یا شهرداری دیدیم متعجبانه به آنها نگاه نکنیم!
معلولان کسانی هستند که دوست دارند نامزد بگیرند یا نامزد شوند و ازدواج کنند ، چه اشکالی دارد که برای این خواسته به حق آنها جاده صاف کن باشیم نه مانع تراش !
معلولان کسانی هستند که مثل بقیه مریض می شوند مثل بقیه نیاز به دارو دارند مثل بقیه عکس و آزمایش می خواهند
چه اشکالی دارد که در هنگام مراجعه به ما ، به عنوان طفیلی به آنها نگاه نکنیم
چه اشکالی دارد که مسیر عبور آنها را طوری طراحی کنیم که اگر به تنهایی قصد عبور و مرور داشتند بتوانند رد شوند.
چه اشکالی دارد که بدون نوبت کار آنها را انجام دهیم
چه اشکالی دارد که به جای هل دادن او در بین نیمکت ها و صندلی ها ، ما پیش او برویم و در جای بازتری نمونه اش را بگیریم ، دارویش را تحویل دهیم ، لیوان آب دستش دهیم و در رفتن به سرویس بهداشتی محرمانه رفتار کنیم!
تا دنیا دنیا بوده ، هم آدم های سالم بودند و هم آدم های معلول ، پس چرا همیشه طوری رفتار می کنیم که انگار معلول ندیده ایم!
متعجبانه نگاهش می کنیم و دوست داریم با نگاه متکبرانه ورندازش کنیم ، تمام عیوب ظاهرش را در نگاه مغرورانه مان ببینیم و آخر دست از سر لطف و ترحم طوری کمکش کنیم که به ازای یک قدم کوچک ، هزار دعای بزرگ برای ما بکند و با نگاهش و کلامش سند بدهکاری به ما را تا ابدالدهر امضا کند!
آری !
اگر ما سالم هستیم و وی معلول ، بدانیم که وی بر ما حق دارد و حق او احترام همراه با کرامت است نه نگاه همراه با حقارت!
همان طور که زیر ساخت ها را برای زندگی افراد عادی آماده می کنیم به این قشر مظلوم نیز توجه کنیم و در طراحی پروژه ها ، بناها و برنامه ها حق زندگی این عزیزان را نیز لحاظ کنیم.
معلول را دوست بداریم و به او که خلقت بلاشک خداوند است عشق بورزیم و بدانیم که او هم مثل ما انسان است و صاحب زندگی.
اما نکته آخر اینکه معلولان ذهنی مظلومان عالمند!
اگر معلولانی وجود دارند که از ناحیه دست یا پا ناقصند
اما معلولان مظلومی وجود دارند که از ناحیه عقل و ذهن مشکل دارند و اینها چون توان و درک بیان مشکلات خود را ندارند بیشتر مورد غفلت قرار می گیرند.
خوب و بد را نمی فهمند.
درک دوری از بدجنسان را ندارند و همچنین است در قدرت برآورده کردن نیاز های خود.
ما انسان ها معمولا به کسانی محبت می کنیم که انتظار جبران از آنها داریم و حتی به معلولان هم که کمک می کنیم تمنای دعای وافر داریم
اما اگر شرایط یک زندگی عادی را برای معلولان ذهنی مساعد کردیم هنر کرده ایم ، چو اینان نه توان جبران دارند و نه درک دعا.
معلولان ذهنی را دریابیم و بدانیم که در برابر خدای آنها مسئول هستیم.
گروهی دیگر نیز هستند که هرگز نباید فراموش شوند:
والدین ، سرپرستان و متولیان معلولان!
اینها هم حق احترام و قدردانی دارند
مخصوصا کسانی که در منزل و یا محل زندگی خود معلول ذهنی دارند
اینها هر چه بیشتر حرمت و کرامت ببینند انگیزه خدمت به معلول را بیشتر می یابند
بر دستان پدران و مادران و سرپرستان معلولان بوسه بزنیم تا در پناه دست مولا علی ع قرار بگیریم
رضا رهنده
کارشناس ارشد مدیریت و رئیس واحد تکریم ارباب رجوع بهداشت و درمان آغاجاری