روز ملی ایمنی و اهمیت آمادگی بیمارستان ها

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بهداشت و درمان صنعت نفت آغاجاری به مناسبت 5 دی ماه روز ملی "ایمنی در برابر زلزله و بلایای طبیعی" متن زیر جهت توجه بیشتر کارکنان ، دست اندرکاران و متولیان تقدیم می شود:

5 دی ماه سال 1382 یادآور حادثه ای بزرگ و غم انگیز برای ملت ایران و بلکه کل جهان است.
در چنین روزی و در ساعت 5:26 دقیقه بامداد روز جمعه زلزله  6.6 ریشتری شهرستان بم را در هم کوبید و طبق آمار رسمی این زمین ‌لرزه ۲۶٬۲۷۱ کشته ، ۳۰ هزار نفر مجروح و بیش از صدهزار نفر بی‌خانمان به جای گذاشت.
در اثر این زمین‌لرزه ۷۰ درصد از سازه‌های شهر بم به کلی تخریب شد و ارگ تاریخی بم که با ۲۵۰۰ سال قدمت بزرگترین سازهٔ گلی جهان بود به کلی ویران گردید.
به همین مناسبت روز 5 دی ماه در تقویم ملی به عنوان روز ملی "ایمنی در برابر زلزله و بلایای طبیعی" نامگذاری شد.

امروزه حوادث و بلایا و بخصوص بلایای طبیعی بخش بزرگی از منابع و برنامه های دولت ها را به خود اختصاص داده اند و اخبار رسانه ها هر روز حامل اطلاع رسانی در خصوص بروز حوادث مختلف در سراسر دنیا می باشد.

رشد سریع تکنولوژی ، تغییرات جوی ، دخالت بی حد و حصر بشر و دست کاری های بی حساب و کتاب در طبیعت آسیب پذیری مردم و بروز حوادث را افزایش داده است.

درحال حاضر مدیریت حوادث و عوارض ناشی از آنها به منظور حفظ جوامع و تأمین ثبات ، امری ضروری و مهم است.
حوزه سلامت در بین تمام ارکانِ درگیر در مدیریت حوادث و بلایا دارای جایگاه ویژ ه ای است زیرا اولین و مهم ترین مطالبه و دغدغه مردم سلامت است.

آمادگی از ارکان اصلی مدیریت حوادث بوده و در ساده ترین شکل ممکن نیازمند برنامه ریزی ، آموزش کارکنان ، آموزش جامعه و تمرین و ارزیابی است.
این آمادگی در سطح فردی  به افزایش دانش، بهبود نگرش و کسب مهارت های لازم ، در سطح محلی  به تدوین برنامه ، تأمین منابع و مشخص کردن ساختار مدیریت محلی و در سطح ملی  به تدوین سیاست ها، دستورالعمل ها و راهنماهای عملکردی نیازمند می باشد.
بنابراین حوزه ی سلامت به طور کل و کلیه ی مراکز بهداشتی-درمانی به طور خاص لازم است خود را برای مقابله با حوادث و بلایا آماده کنند، چرا که تکیه بر منابع و امکانات خارج از منطقه ی آسیب دیده و انتظار دریافت خدمات  سلامت از مناطق دیگر مرگ و میر و آلام انسانی بیشتری به همراه خواهد داشت. این آمادگی نیاز به انجام فرایندی علمی بر اساس الگوهای بررسی شده موفق دنیا دارد .

داشتن یک برنامه آمادگی قبل از وقوع حوادث و بلایا به توسعه  تبادل و درک دستورات فرماندهی سازمان کمک می کند زیرا در زمان حوادث و بلایا بی نظمی حاکم است و افراد تمایل کمتری برای کار کردن به عنوان اعضای گروه برای رسیدن به یک هدف مشخص دارند.
آمادگی بیمارستانی بنابر تعریف عبارت است از فراهم نمودن سیاست پاسخ، تعیین قابلیت پاسخ گویی و راهنمایی عملی استاندارد برای فعالیت های فوریتی بخش های مختلف بیمارستان در هنگام بروز حوادث و بلایا و وقوع رویداد داخلی یا خارجی که می تواند کارکنان بیمارستان ، بیماران ، ملاقات کنندگان و جامعه را تحت تأثیر قرار دهد.
تجربه سایر کشورها نشان داده بیمارستان هایی که برنامه آمادگی داشته اند و این برنامه را مرتباً تمرین کرده اند، هنگام بروز رویداد غیرمترقبه متحمل آسیب های کمتری شده اند. البته وجود یک برنامه مقابله با بلایا نیز به تنهایی اثربخش نمی باشد، بلکه اجرای این برنامه به صورت منظم مؤثر خواهد بود. بیمارستان ها می بایست در مواقع بحرانی برنامه های مدونی برای تخلیه بیماران و کارکنان داشته باشند.

هدف اصلی در برنامه ریزی مدیریت بیمارستانی در رویداد غیرمترقبه ، کاهش تعداد مرگ و میر ، افزایش تعداد نجات یافتگان و نیز تقلیل عوارض معلولیت ها و تسکین دردهای جسمانی و روانی حادثه دیدگان می باشد.
سازماندهی عملیاتی بیمارستانی در هنگام بلایا باید با همان کارکنانی که در زمان عادی در بیمارستان فعالیت دارند، امکان پذیر باشد . بنابراین سازماندهی نیروها و برگزاری مرتب و متوالی  مانور برای آمادگی کارکنان امری بسیار مهم و تاثیرگذار خواهد بود.

به قلم:

رضا نوروزی کارشناس ارشد مدیریت اجرایی