14 نوامبر؛ روز جهانی دیابت

دیابت یک عارضه ناشى از اختلال در تولید و یا عملکرد انسولین در بدن است. انسولین هورمون یا ماده‌اى است که در لوزالمعده (پانکراس) تولید مى‌شود و سلول‌ها را قادر مى‌سازد تا گلوکز را از خون بگیرد و براى تولید انرژى استفاده کنند.

 

چهاردهم نوامبر، سالگرد تولد "فردریک بانتینگ" کاشف انسولین، اولین بار در سال 1991 با همکاری بنیاد بین‌المللی دیابت (IDF) و سازمان جهانی بهداشت (WHO) به عنوان روز جهانی دیابت نامگذاری شده است. هدف از نامگذاری چنین روزی افزایش آگاهی عمومی در ارتباط با علل، عوارض، پیشگیری و درمان این پدیده روزافزون است.

مجمع عمومی سازمان ملل در 20 دسامبر 2006 با تصویب قطعنامه برجسته و منحصر به فرد، دیابت را "یک بیماری مزمن و ناتوان کننده با هزینه های هنگفت“ معرفی کرد که خانواده‌ها، دولت ها و کل جهان با آن مواجه است. بر اساس قطعنامه سازمان ملل، چهاردهم نوامبر (23 آبان ماه) روز جهانی دیابت اعلام شد.

روز جهانی دیابت، بزرگترین کمپین اطلاع رسانی در رابطه با این بیماری است. کمپینی که با بیش از ۱ میلیارد نفر مخاطب در ۱۶۰ کشور جهان، موضوعات بسیار مهمی را در مجامع عمومی و سیاسی در خصوص این بیماری بررسی می کند.

هر ساله این کمپین، بر روی موضوعی (در رابطه با این بیماری) تمرکز می کند که اقدامات حاصل از آن در طی یک یا چند سال مورد بررسی قرار می گیرد.

 

شعار امسال “دیابت و خانواده” است. هدف فدراسیون بین ‌المللی دیابت افزایش آگاهی رسانی در رابطه با تأثیر این بیماری بر کیفیت زندگی خانواده و حمایت از مبتلایان به آن است. شعاری که اهمیت نقش خانواده در مدیریت، مراقبت، پیشگیری و آموزش در رابطه با دیابت را در دستور کار قرار داده؛ در این راستا از خانواده ها خواسته می شود در رابطه با علائم هشدار دهندۀ دیابت اطلاعات بیشتری کسب کنند و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را جدی بگیرند.

تحقیقات صورت گرفته توسط این فدراسیون، در سال ۲۰۱۸ نشان می دهد: والدین تمام تلاششان را در جهت پیشگیری از ابتلای فرزندانشان به دیابت انجام می دهند. علی رغم اینکه اکثر موارد بررسی شده خبر از این دارد که عضوی از این خانواده ها دچار دیابت بوده، اما از هر پنج خانوار چهار خانواده در تشخیص علائم هشداردهنده دچار مشکل بوده اند. این درحالی ست که از هر سه خانوار، حداقل یک مورد از آن ها به هیچ عنوان اطلاعات کافی در این زمینه نداشته اند.

این یافته ها حاکی از آن است که نیاز به آموزش و آگاهی بیشتر جهت کمک به افراد (در تشخیص زود هنگام علائم هشدار دهنده دیابت) بیش از پیش احساس می شود.

علائم دیابت نوع ۲ که شایع ترین نوع آن است، حدود ۹۰ درصد از مبتلایان را دربر می گیرد. این نوع دیابت، بسیار خفیف است و معمولاً قابل تشخیص نیست. از هر دو نفر مبتلا به دیابت، یک نفر، از بیماری خود اطلاعی ندارد و اکثریت قریب به اتفاق این افراد، مبتلا به دیابت نوع ۲ هستند.

در صورت عدم مدیریت و درمان، دیابت می تواند منجر به عوارض جبران ناپذیری در مسیر زندگی فرد مبتلا شود؛ عوارضی مانند از دست رفتن بینایی، قطع عضو، نارسایی کلیه، حمله قلبی، سکته مغزی و…

جالب است بدانید دیابت، عامل مرگ چهار میلیون نفر در سال ۲۰۱۷ بوده است.

در نوامبر امسال فدراسیون بین ‌المللی دیابت از مردم خواسته، از طریق یک آزمون آنلاین، اطلاعات خود در رابطه با دیابت و خطر ابتلا به نوع ۲ آن را ارزیابی کنند. اطلاعاتی که می تواند در آینده، زمینه ساز آگاهی رسانی بیشتر و در نتیجه تعداد مبتلایان کمتر به دیابت باشد.

شما تا چه میزان از علائم و مشکلات ناشی از این بیماری اطلاع دارید؟

برای اعلام تصویب روز جهانی دیابت از سوی سازمان ملل و نیز برای تأکید بر مبارزه برای پیشگیری از دیابت، استفاده از یک دایره به عنوان نشان «همه با هم برای دیابت»، تصویب شد. دایره یک نمادِ ساده است که به راحتی می توان آن را پذیرفت و استفاده کرد. در تمامِ فرهنگ ها دایره، نشـانه زندگی و سلامتی است و معنی این نماد نیز این است که فشارهای سخت و شدید، نتیجه مثبت دارد. رنگ آبی، تجسم آسمان است که همه ملت ها را متحد می کند (رنگ پرچم سازمان ملل نیز آبی است). دایره آبی دیابت، نشان اتحاد جهانی برای مبارزه علیه دیابت است.

 

 

 

 

اشکال در سیستم سوخت رسانی بدن را که به دلیل کمبود انسولین به وجود می آید "دیابت" می خوانند. انسولین هورمونی است که توسط پانکراس – اندام تولید کننده آنزیم گوارش – ساخت می شود و برای جذب انرژی مواد غذایی ضروری است.

انواع دیابت

1- دیابت وابسته به انسولین یا نوع یک : در این نوع بیماری دیابت، بیمار یا مقدار کمی انسولین تولید می کند و یا اصلاً تولید انسولین ندارد و در نتیجه فقدان انسولین، کنترل قند خون غیر ممکن است. معمولاً این نوع دیابت قبل از 40 سالگی بروز می کند و اوج میزان وقوع آن در حدود 14 سالگی است.

 

2- دیابت غیر وابسته به انسولین یا نوع دو : در این نوع بیماری دیابت، لوزالمعده انسولین تولید می کند اما نه به اندازه ای که قند خون را تنظیم کند و از طرف دیگر سلولهای بدن در برابر انسولین مقاومت نشان می دهند. این نوع دیابت معمولاً در افراد بالای 40 سال بروز می کند.

3- دیابت دوران بارداری: دیابت حاملگی معمولاً بین هفته های 24 و 28 بارداری ظاهر می شود و عموماً پس از زایمان از بین می رود، چون در همه انواع دیابت، میزان قند یا گلوکز خون بسیار بالا می رود علائم و نتایج همه آنها یکسان است.

 

در مراحل ابتدایی ممکن است دیابت بدون علامت باشد. بسیاری از بیماران به طور اتفاقی در یک آزمایش یا در حین غربالگری شناسایی می‌شوند. با بالاتر رفتن قند خون، علائم دیابت آشکارتر می‌شوند. پرادراری، پرنوشی، پرخوری، کاهش وزن با وجود اشتهای زیاد، خستگی و تاری دید از علایم اولیه شایع دیابت است. بسیاری از بیماران در هنگام تشخیص بیماری چندین سال دیابت داشته‌اند و حتی دچار عوارض دیابت شده‌اند.

در کودکان دچار دیابت نوع یک، علایم معمولاً ناگهانی بارز می‌شوند، این افراد معمولاً قبلاً سالم بوده و چاق نبوده‌اند. در بزرگسالان این علایم معمولاً تدریجی‌تر بارز می‌شوند. عارضه کتواسیدوز می‌تواند به عنوان علامت شروع کننده بیماری هم در دیابت نوع یک بارز شود. در دیابت نوع دو معمولاً فرد تا سال‌ها بدون علامت است. علایم معمولاً خفیف هستند و به طور تدریجی بدتر می‌شوند. در نهایت فرد دچار خستگی مفرط و تاری دید شده و ممکن است دچار دهیدراتاسیون شود.

 

همه افراد ممکن است به دیابت نوع دوم دچار شوند. با این وجود، عواملی وجود دارد که ممکن است شما را در خطر بیشتر ابتلا به بیماری قرار دهد. این عوامل عبارتند از:

1- تجمع چربی در اطراف کمر و معده

2- کم تحرکی و انجام ندادن حرکات ورزشی

3- وزن بیش از حد

4- سن بالای 45 سال

5- سابقه دیابت نوع دوم در خانواده

6- ابتلا به دیابت حاملگی

7- فشار خون بالا

8- تری گلیسیرید بالا

9- پایین بودن تجمع لیپوپروتئین و کلسترول ( پایین تر از 35 )

 

- افزایش فعالیت بدنی

- مصرف مقادیر فراوانی فیبر

- ارتقای مصرف غلات کامل

- کاهش دادن وزن اضافی

- پرهیز از رژیم غذایی محدود و زودگذر و اصلاح الگوی غذایی و انتخاب غذاهای سالم‌تر